9 obrazów dla dziewięciolatka
projekt dofinansowany ze środków
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z funduszu promocji kultury
Absolon Stumme
„Sceny z życia Marii, skrzydła poliptyku”
Data powstania 1499
Rozmiar 252 x 214
Deska sosnowa
Zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie
Skrzydła to jedyne zachowane części wielkiego poliptyku z katedry w Hamburgu. Mieszczą one cykl szesnastu scen, które należy odczytywać śledząc kolejno górny, a następnie dolny rząd kwater. Sceny te ilustrują wypełnianie się proroctw Starego Testamentu przez życie Marii. Ten teologiczny wykład otwiera genealogia Marii, czyli wyobrażenie Drzewa Jessego. Odnoszą się one do słów Izajasza o przyjściu Mesjasza jako różdżki z pnia Jessego. Kolejne etapy spełniania się proroctwa o Wcieleniu i Bożym macierzyństwie Marii przekazują, zapowiedź jej narodzin przez anioła, oddanie Marii do Świątyni, Zaślubiny z Józefem, Zwiastowanie, wydarzenia z dzieciństwa Chrystusa – aż po dokonanie się Pasji. Kwintesencję programu ideowego tego cyklu stanowi wizerunek Matki Boskiej Bolesnej przeszytej pięcioma mieczami boleści, na podobieństwo ran zadanych jej Synowi. Symbolika ta odnosi się do proroctwa Symeona – I duszę twą własną przeniknie miecz, aby myśli z wiela serc były objawione. Dekoracja skrzydeł łączyła się treściowo z rzeźbiarską sceną Ukrzyżowania w korpusie ołtarza, zaginioną w XIX wieku.
W kompozycji i ikonografii poszczególnych scen dają się wyróżnić motywy wywodzące się z repertuaru sztuki niderlandzkiej. Widoczna jest też tendencja do urozmaicania kompozycji elementami zaczerpniętymi z realiów epoki, na przykład w tle sceny Opłakiwania pojawia się wieża nieistniejącej już katedry w Hamburgu.
Rewersy skrzydeł zewnętrznych zostały przemalowane w siedemnastym wieku, na prawym umieszczono Ukrzyżowanie według kompozycji Rubensa, a na lewym Ostatnią Wieczerzę.